Τα βοοειδή, το κακάο, ο καφές, το φοινικέλαιο, η σόγια, το ξύλο, το καουτσούκ, το κάρβουνο και τα προϊόντα έντυπου χαρτιού καλύπτονται από τους νέους κανόνες
Για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας, ο νέος νόμος υποχρεώνει τις εταιρείες να διασφαλίζουν ότι μια σειρά προϊόντων που πωλούνται στην ΕΕ δεν προέρχονται από αποψιλωμένα εδάφη πουθενά στον κόσμο.
Το πρωί της Τρίτης 6.12.2022, οι ευρωβουλευτές κατέληξαν σε μια προκαταρκτική συμφωνία με τις κυβερνήσεις της ΕΕ σχετικά με έναν νέο νόμο για προϊόντα χωρίς αποψίλωση των δασών που θα καθιστά υποχρεωτικό για τις εταιρείες να επαληθεύουν και να εκδίδουν μια λεγόμενη δήλωση «δέουσας επιμέλειας» ότι τα αγαθά που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ δεν έχουν οδήγησε σε αποδάσωση και υποβάθμιση των δασών οπουδήποτε στον κόσμο μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Σύμφωνα με το συμφωνημένο κείμενο, ενώ καμία χώρα ή εμπόρευμα δεν θα απαγορευτεί, δεν θα επιτρέπεται στις εταιρείες να πωλούν τα προϊόντα τους στην ΕΕ χωρίς αυτού του τύπου δήλωση. Όπως ζήτησαν οι ευρωβουλευτές, οι εταιρείες θα πρέπει επίσης να επαληθεύσουν τη συμμόρφωση με τη σχετική νομοθεσία της χώρας παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι τα δικαιώματα των ενδιαφερομένων αυτόχθονων πληθυσμών έχουν γίνει σεβαστά.
Ο νέος νόμος θα εγγυάται στους ευρωπαίους καταναλωτές ότι τα προϊόντα που αγοράζουν δεν συμβάλλουν στην καταστροφή και την υποβάθμιση των δασών, συμπεριλαμβανομένων των αναντικατάστατων πρωτογενών δασών, και ως εκ τούτου θα μειώσει τη συμβολή της ΕΕ στην κλιματική αλλαγή και την απώλεια της βιοποικιλότητας παγκοσμίως.
Πεδίο εφαρμογής
Τα προϊόντα που καλύπτονται από τη νέα νομοθεσία είναι: βοοειδή, κακάο, καφές, φοινικέλαιο, σόγια και ξύλο, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων που περιέχουν, έχουν τραφεί ή έχουν παρασκευαστεί με αυτά τα προϊόντα (όπως δέρμα, σοκολάτα και έπιπλα), όπως στην αρχική πρόταση της Επιτροπής . Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, οι ευρωβουλευτές πρόσθεσαν με επιτυχία καουτσούκ, κάρβουνο, τυπωμένα προϊόντα χαρτιού και ορισμένα παράγωγα φοινικέλαιου.
Το Κοινοβούλιο εξασφάλισε επίσης έναν ευρύτερο ορισμό της υποβάθμισης των δασών που περιλαμβάνει τη μετατροπή των πρωτογενών δασών ή των δασών που αναγεννώνται φυσικά σε φυτείες ή σε άλλες δασώδεις εκτάσεις και τη μετατροπή των πρωτογενών δασών σε φυτεμένα δάση.
Η Επιτροπή αξιολογεί το αργότερο ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος, εάν θα επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής σε άλλες δασικές εκτάσεις. Το αργότερο δύο χρόνια μετά την έναρξη ισχύος, η Επιτροπή αξιολογεί επίσης την επέκταση του πεδίου εφαρμογής σε άλλα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών με υψηλά αποθέματα άνθρακα και με υψηλή αξία βιοποικιλότητας, καθώς και σε άλλα εμπορεύματα. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή αξιολογεί επίσης την ανάγκη να υποχρεωθούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ να παρέχουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στους πελάτες τους μόνο εάν εκτιμήσουν ότι υπάρχει μόνο αμελητέος κίνδυνος οι υπηρεσίες αυτές να μην οδηγήσουν σε αποψίλωση των δασών.
Έλεγχοι που βασίζονται στον κίνδυνο
Οι αρμόδιες αρχές της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες που παρέχονται από τις εταιρείες, όπως συντεταγμένες γεωεντοπισμού και θα διενεργούν ελέγχους. Μπορούν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουν εργαλεία δορυφορικής παρακολούθησης και ανάλυση DNA για να ελέγξουν από πού προέρχονται τα προϊόντα.
Η Επιτροπή θα ταξινομήσει τις χώρες, ή μέρος αυτών, σε χαμηλού, τυπικού ή υψηλού κινδύνου εντός 18 μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού και το ποσοστό των ελέγχων στους φορείς εκμετάλλευσης θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με το επίπεδο κινδύνου της χώρας: 9% για υψηλού κινδύνου, 3 % για τυπικό κίνδυνο και 1% για χαμηλό κίνδυνο. Για τις χώρες υψηλού κινδύνου, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να ελέγχουν το 9% των συνολικών όγκων.
Οι κυρώσεις για μη συμμόρφωση είναι αναλογικές και αποτρεπτικές και το μέγιστο ποσό προστίμου ορίζεται τουλάχιστον στο 4% του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών στην ΕΕ του μη συμμορφούμενου φορέα εκμετάλλευσης ή εμπόρου.