Η Βόρεια Αφρική έχει πληγεί σοβαρά από την ξηρασία τα τελευταία έξι χρόνια, χωρίς σημάδια ανάπαυλας αυτό το καλοκαίρι. Η νότια και ανατολική Ευρώπη προετοιμάζονται τώρα για παρόμοιες προκλήσεις, έχοντας ήδη βιώσει δύο χρόνια επίμονων συνθηκών ξηρασίας.
Οι θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου και οι καύσωνες σε συνδυασμό με τις χαμηλές βροχοπτώσεις επηρεάζουν την υγρασία του εδάφους και την ανάπτυξη της βλάστησης. Οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν ότι αυτό θα συνεχιστεί, με θερμότερες και ελαφρώς ξηρότερες συνθήκες αυτό το καλοκαίρι, ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη.
Συνθήκες ξηρασίας στις αρχές Ιουλίου 2024
Αρκετές χώρες σε όλη την Ευρώπη αντιμετώπιζαν κρίσιμες συνθήκες ξηρασίας κατά το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου. Αυτό ακολούθησε τις θερμές και ξηρές συνθήκες του 2022 και του 2023 και έχει αφήσει τη νότια και νοτιοανατολική Ευρώπη αντιμέτωπη με κρίσιμες ελλείψεις νερού.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Ξηρασία στο ΚΚΕρ εντοπίζει τη γεωργική ξηρασία, όπου τα φυτά και οι καλλιέργειες παρουσιάζουν σημάδια πίεσης, σε μεγάλες περιοχές της περιοχής της Μεσογείου. Αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα την κεντρική και νότια Ιταλία, τη βορειοδυτική Ισπανία, την Ελλάδα και την κεντροδυτική Türkiye. Αυτές οι συνθήκες επεκτείνονται επίσης στην Ουκρανία, τη Ρουμανία και τη νότια Ρωσία.
Ταυτόχρονα, η κεντρική και δυτική Ευρώπη αντιμετώπιζαν συνθήκες πιο υγρές από τον μέσο όρο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με τμήματα της Γαλλίας και της Γερμανίας να αντιμετωπίζουν υπερβολικά υγρές συνθήκες που μπορούν επίσης να βλάψουν τις καλλιέργειες λόγω μούχλας.
Επιπτώσεις της ξηρασίας και της υπερβολικής ζέστης
Στις αρχές Ιουλίου 2024, η Μεσόγειος και μεγάλες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης αντιμετώπισαν ξηρότερες από τις συνήθεις εδαφικές συνθήκες. Ορισμένες περιοχές στο Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία αντιμετώπιζαν επίσης παρατεταμένες συνθήκες ξηρασίας με σημαντικές επιπτώσεις στη βλάστηση. Εν τω μεταξύ, οι δυτικές Άλπεις και οι γύρω περιοχές παρουσίασαν επίσης δυσμενείς συνέπειες στη βλάστηση, οι οποίες μπορεί να συνδέονται με υπερβολικά υγρές συνθήκες, καθυστερημένη βλαστική ανάπτυξη και καθυστερημένη σπορά.
Πληροφορίες από διάφορες πηγές δείχνουν ότι στη Σικελία της Ιταλίας, οι ταμιευτήρες είναι κάτω από τα επίπεδα συναγερμού, με όγκους 45% χαμηλότερους από το προηγούμενο έτος. Το 25% των δήμων έχουν εκδώσει κανονισμούς εξοικονόμησης νερού, καθώς η ξηρασία προκάλεσε απώλεια 25% στη γεωργική παραγωγή – επηρεάζοντας σοβαρά τα εσπεριδοειδή, το σιτάρι και τους αμπελώνες, με οικονομικές ζημίες που εκτιμώνται σε 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τα ζώα πίνουν λάσπη, καθώς οι λίμνες στερεύουν και οι αγρότες αναγκάζονται να σφάζουν ζώα λόγω έλλειψης τροφής και νερού.
Τραγικά, ένα κύμα καύσωνα στην Κύπρο προκάλεσε το θάνατο δύο ηλικιωμένων, ενώ η Τουρκία παλεύει με πυρκαγιές, καθώς οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40°C. Ως απάντηση στις επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έκλεισε τον χώρο της Ακρόπολης στην Αθήνα από τις 12.00 έως τις 17.00 (CEST) στις 17 και 18 Ιουλίου. Ομοίως, η Αλβανία επαναπρογραμμάτισε τις ώρες εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων για να αποφύγει την έκθεση στην υπερβολική ζέστη.
Πρόβλεψη ξηρασίας για τους επόμενους μήνες
Οι ανωτέρω επιπτώσεις είναι πιθανό να συνεχιστούν με ξηρότερες από τις κανονικές συνθήκες που προβλέπονται μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2024 πάνω από την Ιβηρική Χερσόνησο, τη νότια Γαλλία, την κεντρική-βόρεια Ιταλία, τη Σλοβενία, την Κροατία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, την ανατολική Ευρώπη, τη νότια Ρωσία και τη βόρεια Αφρική. Εν τω μεταξύ, κοντά στο μέσο όρο ή ελαφρώς πιο υγρές από το μέσο όρο συνθήκες προβλέπονται για τη βόρεια Ευρώπη.
Η παρατεταμένη έλλειψη βροχοπτώσεων στο μεγαλύτερο μέρος της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της βόρειας Αφρικής, παράλληλα με τις θερμότερες από τις μέσες θερμοκρασίες, μπορεί να επηρεάσει τη ροή των ποταμών και να επηρεάσει τη γεωργία, τα οικοσυστήματα και την παραγωγή ενέργειας. Η προσεκτική διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι απαραίτητη για την ελαχιστοποίηση αυτών των αρνητικών επιπτώσεων.
Θετικός αντίκτυπος στην κοινωνία: χρήση δεδομένων για τη διαχείριση καταστροφών
Οι εκθέσεις αυτές κοινοποιούνται εντός της κοινότητας πολιτικής προστασίας και στην πλατφόρμα του δικτύου γνώσης που δημιουργήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας της ΕΕ. Αυτή η ανταλλαγή γνώσεων συμβάλλει στην καλύτερη προετοιμασία και αντίδραση σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Με την πρόβλεψη και την κατανόηση της ξηρασίας και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων, οι αρχές μπορούν να συνεργαστούν για την προστασία της ζωής και των μέσων βιοπορισμού στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Ξηρασία (EDO) που εδρεύει στο ΚΚΕρ παρακολουθεί συνεχώς την εξέλιξη και τον αντίκτυπο των ξηρασιών στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η τρέχουσα κατάσταση ξηρασίας στην Ευρώπη παρουσιάζει την τελευταία ανάλυση.
