Δημοσιεύθηκε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οδηγός εφαρμογής του προτύπου Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 7 «Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη», που αποτελεί μέρος των υποχρεώσεων της Αιρεσιμότητας, ο οποίος έχει στόχο την αειφορική διαχείριση των εδαφών των αρόσιμων καλλιεργειών. Υπενθυμίζεται ότι η τήρηση της Αιρεσιμότητας αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027.
Επιπλέον, ο οδηγός εφαρμογής στοχεύει στην επεξήγηση των διατάξεων και την παράθεση παραδειγμάτων εφαρμογής.
Υποχρεώσεις των Γεωργών
Στις εκμεταλλεύσεις με εκτάσεις αροτραίων καλλιεργειών άνω των 10 εκταρίων (100 στρεμμάτων), αφού αφαιρεθούν οι εκτάσεις με καλλιέργειες ρυζιού και βιολογικών καλλιεργειών, εφαρμόζεται αμειψισπορά.
Οι γεωργοί έχουν 2 υποχρεώσεις:
1. Την αλλαγή της κύριας καλλιέργειας με άλλο βοτανικό γένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος τουλάχιστον στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης της εκμετάλλευσης της τρέχουσας χρονιάς. Για το έτος 2024, για παράδειγμα, ο έλεγχος της αλλαγής της κύριας καλλιέργειας στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης θα γίνει επί της έκτασης της ΕΑΕ 2024 σε σχέση με τις καλλιέργειες που υπήρχαν στην εκμετάλλευση το 2023, σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα στοιχεία της ΕΑΕ 2023.
2. Σε κύκλο τριετίας σε κάθε αγροτεμάχιο θα πρέπει να καλλιεργηθούν τουλάχιστον 2 διαφορετικά βοτανικά γένη κύριας καλλιέργειας. Ο έλεγχος της τριετίας θα γίνει για πρώτη φορά το 2026 (τριετία 2024-2025-2026, λόγω της παρέκκλισης για το 2023), και έκτοτε θα διενεργείται ετησίως με τα προηγούμενα δύο έτη (κυλιόμενη τριετία).
Συνδυάζοντας τις 2 αυτές υποχρεώσεις παραθέτουμε παραδείγματα συμμόρφωσης και παραβάσεων.
Τα παραδείγματα που παρατίθενται έχουν ως στόχο την κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του προτύπου και σε καμιά περίπτωση δεν αποτυπώνουν τις βέλτιστες πρακτικές αμειψισποράς, οι οποίες εκτός των άλλων καθορίζονται από τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε εκμετάλλευση.
Επισημαίνεται ότι:
1. Η αγρανάπαυση συμπεριλαμβάνεται στον τριετή κύκλο αμειψισποράς και μπορεί να θεωρηθεί ως αλλαγή καλλιέργειας στο πλαίσιο της διάταξης αυτής. Εάν ένα αγροτεμάχιο είναι σε αγρανάπαυση για τρία συναπτά χρόνια θεωρείται συμμορφούμενο.
2. Τα αγροτεμάχια με πολυετείς καλλιέργειες (μηδική, ρίγανη, κ.ά.), με αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά (κωδικοί της ΕΑΕ : 8688 «Κοφτολίβαδα», 7607 «Λόλιουμ» και 80117 «Λόλιουμ NIVAL) και με αγρανάπαυση, συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών αρόσιμων εκτάσεων της εκμετάλλευσης για το κατώφλι των 10 εκταρίων. Όμως ο υπολογισμός της έκτασης αμειψισποράς (δηλαδή του 1/3) θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης αυτών των κατηγοριών καλλιεργειών (δείτε παράδειγμα συμμόρφωσης 5).
3. Οι ορυζώνες και τα πιστοποιημένα βιολογικά αγροτεμάχια δε συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτάσεων για το κατώφλι των 10 εκταρίων και δεν υπόκεινται σε αμειψισπορά.
Η εκμετάλλευση αυτή συνεχίζει να έχει υποχρέωση αμειψισποράς, καθώς η συνολική ΑΡΟΣΙΜΗ ΕΚΤΑΣΗ είναι 12 Ha. Όπως έχει αναφερθεί οι εκτάσεις πολυετών καλλιεργειών, αγρωστωδών και πο- ωδών κτηνοτροφικών φυτών και αγρανάπαυσης συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτά- σεων για το κατώφλι των 10 εκταρίων. Όμως ο υπολογισμός του 1/3 θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης της πολυετούς καλλιέργειας δηλαδή της ρίγανης.
Στο παραπάνω παράδειγμα μη συμμόρφωσης 2 στο έτος 2026 ο υπολογισμός του 1/3 δίνει 8 εκτάρια, ενώ για το έτος 2027 ο υπολογισμός είναι 16/3=5,33 διότι οι πολυετείς καλλιέργειες (π.χ. ρίγανη, μηδική, κλπ), τα αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά, και η αγρανάπαυση εξαιρούνται από τον υπολογισμό αυτό.
Σε περίπτωση που σε όλη την εκμετάλλευση που έχει υποχρέωση τήρησης της αμειψισποράς σπέρνονται ενδιάμεσες (δευτερεύουσες) καλλιέργειες διαφορετικού γένους ανελλιπώς για τρία χρόνια, τότε η αλλαγή της κύριας καλλιέργειας μπορεί να καθυστερήσει ένα χρόνο.
Εξαιρέσεις από την υποχρέωση αμειψισποράς
Από την υποχρέωση αμειψισποράς εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις:
1. Με συνολική έκταση αρόσιμων μικρότερη ή ίση των 10 εκταρίων (100 στρεμμάτων). Στον υπολογισμό της έκτασης αυτής ΔΕ συμπεριλαμβάνονται οι εκτάσεις βιολογικών καλλιεργειών και ρυζιού.
2. Όταν η αρόσιμη γη καλλιεργείται εξ ολοκλήρου με καλλιέργειες κάτω από το νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας π.χ ρύζι.
3. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης:
- Χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε
- Καλλιεργείται με καλλιέργειες ψυχανθών: μηδική, τριφύλλια, φασόλια, ρεβύθια, μαυρομάτικα, λωτός, κουκιά, φακές, λούπινα, μπιζέλια ή πίσσα, βίκος, ρόβη, λαθούρια. Ως καλλιέργεια ψυχανθών μπορούν να θεωρηθούν οι καλλιέργειες ζωοτροφών (κωδικός 8 της ΕΑΕ) εφ’ όσον αποτελούνται από κάποιο από τα προαναφερθέντα ψυχανθή, καθώς και τα οσπριοειδή (κωδικός 11 της ΕΑΕ), είτε
- Χρησιμοποιείται ως γη υπό αγρανάπαυση, είτε
- Αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.
4. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της επιλέξιμης γεωργικής έκτασης της εκμετάλλευσης:
- αποτελεί μόνιμο βοσκότοπο, είτε
- χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτροφικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε
- καλλιεργείται με καλλιέργειες κάτω από νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας, είτε
- αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.
5. Οι εκμεταλλεύσεις που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικές σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 θεωρούνται ότι συμμορφώνονται με το παρόν πρότυπο ΚΓΠΚ. Όμως, όταν η εκμετάλλευση δεν είναι ολόκληρη βιολογική, τότε ισχύουν τα όσα έχουν περιγραφεί στα παραπάνω παραδείγματα.
Εφαρμογή του προτύπου σε περίπτωση μεταβίβασης
Η υποχρέωση αλλαγής δύο βοτανικών γενών κύριας καλλιέργειας εντός τριετίας ελέγχεται σε επίπεδο αγροτεμαχίου, ακόμη και αν το αγροτεμάχιο αλλάζει κάτοχο, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ο νέος κάτοχος δεν είναι υπόχρεος τήρησης του ΚΓΠΚ 7 με βάση τις εξαιρέσεις που προαναφέρονται. Ο υπολογισμός του 1/3 της έκτασης γίνεται κάθε χρόνο με βάση την ΕΑΕ του έτους, οπότε όσοι μεταβιβάζουν ή αποδέχονται την μεταβίβαση εκτάσεων πρέπει να λαμβάνουν και αυτό το στοιχείο υπόψη τους.
Δείτε εδώ τον Οδηγό.
